Anlaşmalı ve Çekişmeli Boşanma Davaları Arasındaki Farklar

Evlilik birliğinin sona erdirilmesi kararı, şüphesiz hayatın en zorlu dönemeçlerinden biridir. Bu sürecin hukuki boyutu ise “anlaşmalı boşanma” ve “çekişmeli boşanma” olmak üzere iki temel yolla yürütülür. Tarafların boşanma ve sonuçları üzerinde anlaşıp anlaşamamasına göre şekillenen bu iki dava türü, süre, maliyet ve psikolojik yıpratıcılık açısından birbirinden tamamen farklıdır. Hangi yolun izleneceğini bilmek, süreci daha bilinçli yönetmenize yardımcı olacaktır. Bu yazımızda, iki dava türü arasındaki temel farkları ve şartlarını sizler için karşılaştırıyoruz.

Anlaşmalı Boşanma: Hızlı ve Uzlaşmacı Çözüm

Anlaşmalı boşanma, eşlerin boşanmanın tüm hukuki ve mali sonuçları üzerinde tam bir mutabakata vararak evliliklerini sona erdirmeleridir. Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. maddesinde düzenlenen bu yol, en hızlı ve en az yıpratıcı boşanma yöntemidir.

Anlaşmalı Boşanmanın Şartları Nelerdir?

• En Az 1 Yıllık Evlilik: Evliliğin resmi olarak en az bir yıl sürmüş olması zorunludur.
• Ortak Karar: Eşler ya birlikte mahkemeye başvurmalı ya da bir eşin açtığı davayı diğer eş kabul etmelidir.
• Tam Mutabakat: Tarafların boşanmanın sonuçları olan nafaka (yoksulluk ve iştirak nafakası), çocukların velayeti ve mal paylaşımı konularında eksiksiz olarak anlaşmış olmaları gerekir.
• Anlaşmalı Boşanma Protokolü: Tarafların üzerinde anlaştıkları tüm bu hususları içeren yazılı bir protokol hazırlanmalı ve her iki tarafça imzalanarak mahkemeye sunulmalıdır.
• Hakimin Tarafları Bizzat Dinlemesi: Duruşmada hakim, tarafların özgür iradeleriyle bu kararı aldıklarına ve protokolü onayladıklarına kanaat getirmek için her ikisini de bizzat dinler.

Avantajları: Genellikle tek celsede sonuçlanır, dava süreci haftalar veya birkaç ay içinde tamamlanır. Mahkeme masrafları ve avukatlık ücretleri daha düşüktür ve en önemlisi, taraflar ve çocuklar için duygusal olarak daha az yıpratıcıdır.

Çekişmeli Boşanma: Anlaşmazlıkların Çözüldüğü Süreç

Çekişmeli boşanma, eşlerin boşanma kararında veya boşanmanın sonuçlarında (velayet, nafaka, tazminat, mal paylaşımı) anlaşmaya varamadıkları durumlarda açılan dava türüdür. Bu davada, bir tarafın diğerine karşı belirli bir boşanma nedenine dayanarak dava açması gerekir.

Çekişmeli Boşanma Sürecinde Neler Olur?

• Boşanma Sebebi: Davacı eş, kanunda sayılan özel (zina, hayata kast vb.) veya genel (evlilik birliğinin temelinden sarsılması) boşanma sebeplerinden birine dayanarak davasını açmalıdır.
• Kusur Tespiti: Mahkeme, evliliğin bitmesinde hangi tarafın daha kusurlu olduğunu tanık beyanları, mesajlar, fotoğraflar gibi delillerle araştırır. Kusur durumu, tazminat ve nafaka taleplerini doğrudan etkiler.
• Uyuşmazlık Konuları: Mahkeme, tarafların anlaşamadığı tüm konularda karar verir:
  • Velayet: Çocuğun üstün yararı gözetilerek velayetin kime verileceği belirlenir.
  • Nafaka: Tarafların ekonomik durumları ve kusur oranlarına göre yoksulluk ve iştirak nafakası miktarları belirlenir.
  • Maddi ve Manevi Tazminat: Daha az kusurlu olan taraf, diğer taraftan maddi ve manevi tazminat talep edebilir.
  • Mal Paylaşımı: Edinilmiş mallara katılma rejiminin tasfiyesi genellikle boşanma davası kesinleştikten sonra ayrı bir dava ile görülür.

Dezavantajları: Süreç oldukça uzundur ve birkaç yıl sürebilir. Delillerin toplanması, tanıkların dinlenmesi, bilirkişi raporları gibi aşamalar nedeniyle karmaşıktır. Haliyle, mahkeme masrafları ve avukatlık ücretleri de daha yüksektir. Taraflar için son derece stresli ve yıpratıcı bir süreçtir.

İki Dava Türünün Karşılaştırması

Sonuç

Mümkün olan her durumda, anlaşmalı boşanma yolu tarafları hem maddi hem de manevi olarak koruyan en sağlıklı yöntemdir. Ancak, uzlaşmanın imkansız olduğu durumlarda çekişmeli boşanma kaçınılmaz hale gelir. Böyle bir süreçte, haklarınızı (özellikle velayet, nafaka ve mal paylaşımı gibi kritik konularda) tam olarak koruyabilmek için aile hukuku alanında uzman bir avukatla çalışmak hayati önem taşımaktadır.